Mỹ giúp Việt Nam một tay ở Biển Đông

Động thái mới cho thấy Hoa Kỳ sẽ tiếp tục giúp Việt Nam một tay ở Biển Đông thông qua hợp tác quốc phòng – an ninh, đặc biệt là tăng năng lực hàng hải cho Hải quân, Cảnh sát Biển Việt Nam.

February 17, 2022

Daniel Kritenbrink, nhà ngoại giao Mỹ từng được cựu Tổng thống Donald Trump chỉ định làm Đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam trước đó cho rằng, Washington sẽ tiếp tục các khuôn khổ hợp tác với Hà Nội và đối tác liên quan đến nâng cao năng lực tuần tra, cung cấp khí tài phòng ngự dôi dư (EDA).Sputnik đã thông tin, chính quyền Biden – Harris công bố Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mới, trong đó nhấn mạnh, Việt Nam là đối tác hàng đầu của Washington ở khu vực.

Mỹ tiếp tục giúp Việt Nam tăng cường năng lực hàng hải

Trong buổi họp báo sáng 17/2, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á Daniel Kritenbrink, cựu Đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam cho biết, Mỹ sẽ giúp Việt Nam tăng năng lực hàng hải ở Biển Đông.

Theo nhà ngoại giao Hoa Kỳ, việc hỗ trợ xây dựng năng lực hàng hải cho các đối tác trong khu vực, bao gồm hỗ trợ hoạt động tuần duyên và cung cấp khí tài phòng ngự dôi dư (EDA) như tàu tuần duyên, chắn chắn đang và sẽ diễn ra với nhiều đối tác, không chỉ với Việt Nam.“Chúng tôi làm vậy vì tin rằng để có thể có một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, mọi quốc gia nên có năng lực nhận thức được những gì đang diễn ra trên biển, cũng như có khả năng bảo vệ lợi ích của mình”, Zing dẫn lời ông Kritenbrink cho biết.Như Sputnik đã thông tin, ông Kritenbrink từng là đại sứ Mỹ tại Việt Nam nhiệm kỳ 2017-2021, là người tiền nhiệm của Đại sứ hiện tại Marc Knapper.Trước đó, Mỹ đã bàn giao cho Cảnh sát biển Việt Nam 2 tàu tuần duyên là tàu CSB 8021 hồi năm 2021 và tàu CSB 8020 vào năm 2017.

Mỹ không có ý định hợp tác với Trung Quốc trong khuôn khổ kinh tế mới

Tại buổi họp báo, ông Kritenbrink cũng cho biết vấn đề kinh tế số sẽ đóng vai trò là một phần “quan trọng” trong Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.“Chúng tôi chưa có ý định hợp tác với Trung Quốc trong khuôn khổ hợp tác Kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”, ông Kritenbrink cho biết.Nhà ngoại giao cũng nhấn mạnh, Mỹ sẽ công bố chính sách kinh tế này trong tương lai, sau khi tham vấn với các đồng minh và đối tác trong khu vực.Theo ông Kritenbrink, Mỹ hiện không có ý định trao đổi với Trung Quốc về chiến lược kinh tế này.Thực tế, ngày 17/2, các cuộc đối thoại liên quan đến Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương do Hoa Kỳ khởi xướng đã bắt đầu.Theo lời Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Kritenbrink,

Washington hiện đang có những cuộc đối thoại ban đầu với các đối tác trong khu vực.“Các đối tác này có cùng tầm nhìn về một khu vực tự do và rộng mở, nơi các quốc gia không bị ép buộc và có thể theo đuổi các lợi ích kinh tế và an ninh mà không bị cản trở”, người từng được Donald Trump cử làm Đại sứ ở Việt Nam nêu rõ.

Mỹ tính toán gì ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương?

Ngày 11/2 vừa qua, Mỹ đã công bố chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mới, trong đó đề cập Việt Nam là một trong những đối tác hàng đầu của Mỹ tại khu vực.Theo đó, văn bản dài 19 trang mà chính quyền Biden – Harris công bố tái khẳng định mục tiêu thúc đẩy một “khu vực tự do và rộng mở”, cũng như củng cố vị thế lâu dài của Mỹ trong khu vực.Chiến lược nhấn mạnh, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã đạt được những bước tiến lịch sử nhằm khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, thích ứng với thế kỷ 21.Tầm nhìn của ông Biden là nhằm củng cố vững chắc hơn vị trí của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đồng thời tăng cường sức mạnh cho cả khu vực trong quá trình đó.Chiến lược có trọng tâm là hợp tác bền vững và sáng tạo cùng với các nước đồng minh, đối tác, cũng như các thể chế cả trong và ngoài khu vực.Hoa Kỳ theo đuổi 5 mục tiêu xây dựng một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do rộng mở, kết nối, thịnh vượng, an ninh và có sức chống chịu.Hoa Kỳ cho rằng, một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở sẽ đem lại lợi ích sống còn cho nước này cũng như các đối tác thân cận. Để có được điều này, các nước phải đưa ra lựa chọn của riêng mình, đồng thời quản lý các khu vực chung phù hợp với pháp luật quốc tế.Chính phủ Mỹ đã đề ra các biện pháp như:1.

Đầu tư vào các thể chế dân chủ, báo chí tự do, và một xã hội dân sự năng động;2.

Cải thiện minh bạch tài khóa ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm phơi bày tham nhũng và thúc đẩy cải cách;3.

Đảm bảo các vùng biển và bầu trời của khu vực được quản lý và sử dụng dựa theo luật pháp quốc tế;4.

Thúc đẩy các phương pháp tiếp cận chung đối với các công nghệ then chốt và mới nổi, internet và không gian mạng.

“Không đi một mình”

Chiến lược của chính quyền Biden nêu rõ, một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở chỉ có thể đạt được nếu xây dựng được năng lực tập thể cho một kỷ nguyên mới. Các liên minh, tổ chức và quy tắc mà Mỹ cùng các đối tác đã góp phần xây dựng cần được điều chỉnh.Theo đó, Mỹ xác định các nhiệm vụ cụ thể nhằm xây dựng năng lực tập thể cả trong và ngoài khu vực.Trước tiên là tăng cường năm liên minh hiệp ước trong khu vực của Mỹ với Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines và Thái Lan.Tiếp đó là tăng cường quan hệ với các đối tác hàng đầu trong khu vực, bao gồm: Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Mông Cổ, New Zealand, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc), Việt Nam và các quốc đảo ở Thái Bình Dương.

Đáng chú ý, Mỹ cũng xác định đóng góp cho một ASEAN ngày càng có tiếng nói mạnh mẽ và thống nhất là một trong những mục tiêu trọng tâm.Cùng với đó, Mỹ muốn tăng cường Nhóm Bộ tứ (QUAD – gồm 4 nước Ấn Độ, Australia, Nhật Bản và Mỹ) và thực hiện các cam kết của Nhóm. Đồng thời ủng hộ sự tiếp tục trỗi dậy cũng như vai trò lãnh đạo của Ấn Độ trong khu vực.Mỹ cũng sẽ phối hợp để tăng cường khả năng chống chịu cho các quốc đảo ở Thái Bình Dương. Tạo dựng kết nối giữa khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương với khu vực Châu Âu-Đại Tây Dương.Một nhiệm vụ quan trọng nữa là mở rộng sự hiện diện ngoại giao của Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đặc biệt là ở Đông Nam Á và các quốc đảo ở Thái Bình Dương.Giới quan sát nhận định, Mỹ “đang giúp Việt Nam một tay” ở Biển Đông và các nước trong khu vực nhằm chống lại sự bành trướng của Trung Quốc.Mỹ không đi một mình trong việc đối phó tầm ảnh hưởng và tham vọng ngày càng tăng của Trung Quốc.

Washington cũng cho rằng, hành động ép buộc và gây hấn của Trung Quốc trải rộng trên toàn cầu, nhưng nghiêm trọng nhất là ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, hoặc chuyện. Bắc Kinh đã tiến hành chiến dịch gây sức ép kinh tế với Australia, xung đột với Ấn Độ ở biên giới hay bắt nạt các nước láng giềng ở Biển Đông và Biển Hoa Đông là không thể chấp nhận được.

Sự thịnh vượng chung

Chính quyền Mỹ xác định sự thịnh vượng hàng ngày của người Mỹ gắn liền với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.Thực tế đó đòi hỏi cần có các khoản đầu tư nhằm khuyến khích đổi mới sáng tạo, tăng cường khả năng cạnh tranh kinh tế, tạo ra việc làm có thu nhập cao. Cùng với đó là xây dựng lại các chuỗi cung ứng, đồng thời mở rộng cơ hội kinh tế cho các gia đình thuộc tầng lớp trung lưu với 1,5 tỷ người ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ gia nhập tầng lớp trung lưu toàn cầu trong thập kỷ này.

Theo đó, Mỹ hướng thúc đẩy sự thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, thông qua việc đề xuất một khuôn khổ kinh tế của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để qua đó có thể xây dựng những cách tiếp cận mới đối với thương mại, đáp ứng được các tiêu chuẩn cao về lao động và môi trường.Bên cạnh đó, thúc dẩy quản lý nền kinh tế kỹ thuật số cũng như các dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới theo các nguyên tắc mở, bao gồm: Thông qua một khuôn khổ mới cho phát triển kinh tế số; Thúc đẩy các chuỗi cung ứng có khả năng chống chịu và an toàn, đa dạng, cởi mở và dễ dự báo. Xúc tiến đầu tư chung vào kinh tế phi carbon và năng lượng sạch.Mỹ cũng sẽ thúc đẩy thương mại và đầu tư tự do, công bằng và cởi mở thông qua Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC), đặc biệt trong năm 2023 khi Mỹ sẽ là chủ nhà của APEC.Ngoài ra, Hoa Kỳ nỗ lực thu hẹp khoảng cách về cơ sở hạ tầng trong khu vực thông qua sáng kiến Xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn cùng với các đối tác trong nhóm G7.

Tăng hợp tác quốc phòng

Nhấn mạnh sự hiện diện quốc phòng mạnh mẽ và nhất quán cần thiết của Mỹ tại khu vực suốt 75 năm qua, Mỹ cho biết đang tiếp tục mở rộng và hiện đại hóa vai trò này, đồng thời nâng cao khả năng trong việc bảo vệ lợi ích của mình, ngăn chặn bất kỳ hành vi nào đe dọa tới lãnh thổ Mỹ, hay đe dọa các đồng minh và đối tác của Mỹ.Chính quyền Tổng thống Joe Biden khẳng định sẽ tăng cường an ninh khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, sử dụng tất cả các công cụ sức mạnh của mình để ngăn chặn hành vi gây hấn, chống lại những hành vi cưỡng ép, thông qua việc tăng cường khả năng răn đe tổng hợp, thắt chặt hợp tác và tăng cường khả năng phối hợp cùng với các đồng minh và đối tác.Mỹ cũng nhấn mạnh mục tiêu duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực eo biển Đài Loan.Cùng với đó, nước này sẽ đổi mới để tác nghiệp hiệu quả trong môi trường mới với mối đe dọa thay đổi nhanh chóng, bao gồm không gian, không gian mạng, cũng như các lĩnh vực công nghệ then chốt và mới nổi.

Tăng cường khả năng răn đe và phối hợp mở rộng với các nước đồng minh gồm Hàn Quốc và Nhật Bản, đồng thời theo đuổi mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn Bán đảo Triều Tiên.Bên cạnh đó, Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện các mục tiêu của AUKUS (Hiệp định Đối tác tăng cường an ninh ba bên giữa Mỹ, Anh và Australia), mở rộng sự hiện diện của Tuần duyên Mỹ cũng như hợp tác chống lại các mối đe dọa xuyên quốc gia khác, vận động Nghị viện để tài trợ cho Sáng kiến răn đe Thái Bình Dương và Sáng kiến an ninh biển…

AUKUS được thành lập vào cuối tháng 9/2021 được xem là một phần chiến lược của Washington nhằm đối phó Trung Quốc tại châu Á – Thái Bình Dương.Trọng tâm của thỏa thuận này là Mỹ, Anh sẽ cung cấp công nghệ và hỗ trợ kỹ thuật để Australia chế tạo hạm đội 8 tàu ngầm hạt nhân. Thỏa thuận này được kỳ vọng tăng cường đáng kể sức mạnh hải quân cho Australia – một đồng minh thân cận của Mỹ ở Thái Bình Dương.

“Không buộc chọn phe Washington hay Bắc Kinh”

Trước đó, lập trường của Mỹ về khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương cũng được ông Biden nhiều lần nhấn mạnh.Tại thượng đỉnh các nhà lãnh đạo QUAD hồi tháng 9/2021, lãnh đạo Hoa Kỳ cho rằng, tương lai của mỗi quốc gia chúng ta – và cả thế giới – phụ thuộc vào một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, có sức chống chịu và hưng thịnh trong các thập kỷ sắp tới.“Chúng tôi mong muốn một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng mở, kết nối, thịnh vượng, có sức chống chịu và an ninh – và chúng tôi sẵn sàng hợp tác với mỗi người trong số các bạn để đạt được điều đó”, Biden phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á ngày 27/10/2021.Trong chính sách mới công bố, Mỹ đánh giá khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương phải đối mặt với những thách thức xuyên quốc gia to lớn, như biến đổi khí hậu, đại dịch Covid-19, khan hiếm tài nguyên, xung đột nội bộ….

Do đó, Hoa Kỳ cho biết sẽ tăng cường khả năng chống chịu của khu vực đối với các mối đe dọa xuyên quốc gia trong thế kỷ 21 thông qua các nhiệm vụ cụ thể.Trước hết là hợp tác với các đồng minh và đối tác nhằm xây dựng các mục tiêu, chiến lược, kế hoạch và chính sách tới năm 2030 và 2050, nhất quán với mục tiêu hạn chế sự ấm lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C.Cùng với đó, giảm thiểu khả năng dễ bị tổn thương của khu vực trước những tác động của biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường và chấm dứt đại dịch Covid-19, đồng thời củng cố an ninh y tế toàn cầu.Giới quan sát nhận định, với việc kêu gọi một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do cởi mở, trong đó, đặc biệt đặt trọng tâm vào Ấn Độ hay Việt Nam và các đối tác để tìm sự đối trọng với Trung Quốc nhưng vẫn không ép buộc các nước phải “chọn phe” Bắc Kinh hay Washington, Hoa Kỳ có lối tiếp cận khéo léo hơn.Mỹ sẽ mở rộng sự hiện diện ngoại giao ở Đông Nam Á, cũng như các đảo thuộc Thái Bình Dương. Hoa Kỳ sẽ tập trung hợp tác với Việt Nam và các nước trên rộng khắp các lĩnh vực để tìm tiếng nói chung và củng cố vị thế trong bối cảnh một Trung Quốc đang trỗi dậy ngày càng mạnh mẽ nhằm duy trì thế địa chính trị cân bằng, ổn định và hòa bình trong khu vực.

Tại họp báo chiều 17/2, khi được hỏi về phản ứng của Việt Nam sau khi Washington xác định Hà Nội là đối tác trọng tâm, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết, Việt Nam mong muốn các sáng kiến hợp tác ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực, tôn trọng luật pháp luật quốc tế, tôn trọng lợi ích chính đáng của các nước, đảm bảo vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.“Việt Nam quan tâm và mong muốn thúc đẩy hợp tác với Mỹ cũng như tất cả các đối tác khác, nhằm tăng cường nỗ lực ứng phó với đại dịch, phục hồi kinh tế, ứng phó với biến đổi khí hậu cũng như lĩnh vực khác, nhằm đảm bảo hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực”, người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh.

Theo sputniknews